ห้องหนังสือในพิพิธภัณฑ์เฮอร์มิเทจ

ห้องหนังสือในพระราชวังฤดูหนาวเฮอร์มิเทจ

              ห้องหนังสือในพิพิธภัณฑ์เฮอร์มิเทจ แม้ไม่มีข้อมูลที่จะนำเสนอได้ในบันทึกนี้ในเรื่องประวัติความเป็นมาว่ามีความเป็นมาอย่างไร  แต่น่าจะเป็นอีกร่องรอยหนึ่งแห่งยุคเรืองปัญญาของรัสเซีย ที่พระนางแคทเธอรีนที่ 2 ทรงเป็นผู้อุปถัมภ์การศึกษา ศิลปะ และวรรณกรรม

              พระราชวังฤดูหนาวเฮอร์มิเทจ ในเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก นอกจากจะมีผลงานศิลปะและสิ่งของเครื่องใช้ อันเป็นของสะสมส่วนพระองค์แล้ว ยังมีหนังสือที่พระนางได้ทรงพระราชนิพนธ์ให้เยาวชน ทั้งตำราเรียน  หนังสือด้านบันเทิงคดี  นวนิยาย และบันทึกเรื่องราวต่างๆอีกมากมาย  จนพระนางได้รับการสรรเสริญว่าทรงเป็น “ดวงดาราแห่งทิศอุดร” ด้วยทรงสะสมหนังสือหลายประเภทของนักปราชญ์หลายคนไว้ในยุคเรืองปัญญาของรัสเซียอีกด้วย

               คำกล่าวของพระนางแคทเธอรีนที่ 2 ทีบันทึกไว้ว่า “มีแค่หนูกับฉันเท่านั้นที่สามารถชื่นชมผลงานเหล่านี้ได้”  เชื่อว่าน้อยคนนักที่จะได้เห็นสิ่งของสะสมของพระนาง  จวบจนถึงศตวรรษที่ 18  พระราชวังแห่งนี้ก็ได้เปิดเป็นพิพิธภัณฑ์สเตจ เฮอร์มิเทจ (State Hermitage Museum)  ให้สาธารณชนได้มีโอกาสเข้าชมเป็นครั้งแรก  แม้ขณะนี้จะเหยียบย่างเข้าสู่ศตวรรษที่ 20  กว่าที่เราสองแม่ลูกจะได้มีโอกาสมาเยือน  ความยิ่งใหญ่อลังการ ก็ยังทำให้รู้สึกตื่นตาตื่นใจยิ่งนัก แม้จะได้เข้าชมเพียงบางพื้นที่ของพระราชวังก็ตาม  และยิ่งประทับใจอย่างที่สุดเมื่อได้มาเห็นหนังสือในห้องหนังสือที่สวยงาม  แม้จะไม่สามารถจับต้องหนังสือเหล่านั้นได้ แต่ก็ให้เกิดจินตนาการถึงวัฒนธรรมการอ่านของรัสเซียที่มีมาอย่างเนิ่นนาน   ทำให้นึกได้อีกว่าห้องหนังสือในพระราชวังฤดูหนาวเฮอร์มิเทจ  ในเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก ที่ได้มาพบเห็นในวันนี้  เคยพบข้อมูลมาก่อนว่าเป็นห้องหนังสือที่มีหนังสือกว่าสามหมื่นเล่มที่เป็นของสะสมของพระนางแคทเธอรีนที่ 2  และนอกจากหนังสือที่จัดเก็บไว้ในตู้อย่างเป็นระเบียบ  สวยงาม มีบันไดขึ้นไปยังตู้หนังสือที่อยู่ชั้นสอง แม้จะมีอยู่สองชั้นรอบห้องเหมือนห้องสมุดแต่ก็น่าจะเป็นแค่บางส่วน  เพราะอีกส่วนหนึ่งพระนางให้ไปเก็บไว้ ณ หอสมุดแห่งชาติรัสเซีย  เพื่อส่งเสริมการอ่านและเผยแพร่ผลงานของพระนางเองให้ประชาชนได้ศึกษา  เพราะในช่วงเวลานั้นมีโรงเรียนและมีนักเรียนหลายหมื่นคนในเมืองหลวงแล้ว

                ชาวรัสเซียคงเป็นชนชาติที่รักการอ่านและมีนิสัยรักการอ่านคงสืบทอดกันมาถึงปัจจุบัน จากการใช้เวลากว่าครึ่งเดือนท่องเที่ยวอยู่ในรัสเซีย  ไม่ว่าเราจะไปเที่ยวสถานที่ใดเมืองใดในรัสเซียจะสังเกตเห็นคนรัสเซียอ่านตลอดเวลา  ทั้งอ่านหนังสือเล่มและอ่านในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์อยู่เสมอ ไม่ว่าอยู่ในที่ไหนๆ ทั้งในรถประจำทาง ในรถไฟใต้ดิน ในสวนสาธารณะ ในย่านเมโทร ในรถไฟใต้ดินของรัสเซีย   การอ่านจึงดูจะเป็นวัฒนธรรมของชาวชาวรัสเซียอย่างยั่งยืนเหมือนห้องหนังสือที่เป็นสิ่งยั่งยืนคู่พระราชวัง  เป็นดังห้องสมุดที่มีหนังสือส่งต่อให้ชนรุ่นหลังได้ศึกษาร่องรอยแห่งอารยธรรมย้อนหลังไปได้อีกหลายศตวรรษ.